"Siqaretin Arxasındakı Aldadıcı Strategiya: Həkimlərin İstifadə Edildiyi Böyük Tütün Yalanı"
1946-cı ildə RJ Reynolds Tütün Şirkəti, ABŞ-da ən populyar siqaret markalarından biri olan Camel üçün genişmiqyaslı bir reklam kampaniyasına start verdi. Bu kampaniyanın əsas şüarı "Daha çox həkim Camel siqaretini seçir" idi. Reklamlar, "üç aparıcı müstəqil araşdırma təşkilatı" tərəfindən aparıldığı iddia edilən və ümumilikdə 113,597 həkimin iştirak etdiyi sorğulara istinad edirdi. Bu sorğuların nəticələrinə görə, iştirakçıların ən çox istifadə etdiyi marka Camel idi. Reklama görə, bu statistika "keçici bir iddia" deyil, "həqiqətin özü" idi.
Lakin bu cür reklamların etibarlılığı və etikası sonradan ciddi şəkildə tənqid edildi. Həkimlərin siqaret çəkməsini normallaşdıraraq, ictimaiyyətdə siqaretin zərərsiz olduğu təsəvvürünü yaratmağa çalışırdılar. O dövrdə tütün şirkətləri, siqaretin sağlamlığa zərərləri barədə məlumatları gizlədərək, məhsullarını daha geniş kütləyə çatdırmaq üçün müxtəlif marketinq strategiyalarından istifadə edirdilər.
Maraqlıdır ki, 1953-cü ildə RJ Reynolds şirkətinin daxili sənədlərində siqaretin xərçəngə səbəb olduğu etiraf edilirdi. Şirkətin tədqiqat kimyaçısı və icraçı direktoru Claude Teague tərəfindən hazırlanan "Xərçəng Araşdırmalarının İcmalı" adlı məxfi sənəddə, tütünün "ağciyər xərçənginin yaranmasında mühüm etioloji faktor" olduğu qeyd edilirdi. Buna baxmayaraq, şirkət bu məlumatları ictimaiyyətdən gizlədərək, siqaretin zərərləri barədə məlumatların yayılmasının qarşısını almağa çalışırdı.
Bu cür marketinq strategiyaları nəticəsində siqaret istifadəsi geniş yayıldı və insanlar arasında siqaretin zərərsiz olduğu düşüncəsi formalaşdı. Lakin sonrakı illərdə aparılan tədqiqatlar siqaretin sağlamlığa ciddi zərərlərini ortaya qoydu. Siqaret çəkmək ağciyər xərçəngi, ürək-damar xəstəlikləri və digər ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur. Məsələn, tütünçəkmə ürək-damar xəstəliklərinin və onların nəticəsində baş verən ölümlərin artmasını törədən əsas amillərdən biri hesab olunur. Passiv tütünçəkmə nəticəsində ürəyin işemik xəstəliyi və müvafiq olaraq miokard infarktı riski kəskin artır. Hətta az miqdarda tütün tüstüsünə məruz qalma trombositlərin aqreqasiyasını artırır, hemodinamik dəyişikliklərə səbəb olur. Gündə 5 dənəyə qədər siqaret çəkən hamilə qadınlarda aşağı çəkili uşaqların doğulması ehtimalı daha çoxdur.
Bu gün, ABŞ-da həkimlərin yalnız 4%-dən azı siqaret çəkir. Bu statistika, tibb mütəxəssislərinin siqaretin zərərləri barədə məlumatlılığının artdığını və sağlam həyat tərzini təşviq etdiklərini göstərir. Lakin keçmişdə tütün şirkətlərinin həkimləri reklam kampaniyalarında istifadə etməsi, siqaretin zərərləri barədə ictimaiyyətin məlumatlandırılmasında gecikmələrə səbəb olmuşdur.
Nəticə etibarilə, RJ Reynolds və digər tütün şirkətlərinin keçmişdə apardıqları bu cür reklam kampaniyaları, siqaretin zərərləri barədə məlumatların yayılmasını əngəlləmiş və insanların sağlamlığına ciddi zərər vermişdir. Bu, marketinq etikası və ictimai sağlamlıq mövzusunda vacib dərslər təqdim edir.
Daha ətraflı məlumat üçün aşağıdakı videoya baxa bilərsiniz:
R. J. Reynolds Tobacco Company Camel Cigarette
Publisist.az saytı müəllifin subyektiv təxəyyülü fonunda cəmiyyətin aktual problemlərinə toxunur